Charakterystyka studiów

Cel studiów

Studia kierowane są do osób w sposób szczególny zainteresowanych województwem śląskim i jego regionami: Śląskiem, Zagłębiem, żywiecczyzną, Podbeskidziem i in. Słuchacze uzyskają niezbędne kompetencje do realizacji programu edukacji regionalnej w szkołach oraz instytucjach kultury.

Opis studiów 

W roku akademickim 2024/2025 zajęcia prowadzone są hybrydowo – część zajęć odbywa się w formie online, część w formie zajęć terenowych.

Podyplomowe Studia z Wiedzy o Regionie mają charakter interdyscyplinarny: łączą zagadnienia z następujących dziedzin: językoznawstwa, kulturoznawstwa, historii, socjologii, geografii, geologii i przyrody we wszystkich regionach w województwie śląskim. Wykłady odbywają się zarówno w murach uczelni, jak i poza nią – podczas atrakcyjnych zajęć terenowych uczestnicy zdobywają różnorodną wiedzę o Śląsku, Zagłębiu, Żywiecczyźnie czy ziemi częstochowskiej.

Nauczyciele uczący w szkołach na terenie naszego województwa otrzymają dofinansowanie z Urzędu Marszałkowskiego Województwa Śląskiego. Uczestnicy studiów mogą ubiegać się o dofinansowanie z lokalnych samorządów (fundusz na doskonalenie). Koszt studiów, dzięki podpisanemu porozumieniu pomiędzy Marszałkiem Województwa Śląskiego a Uniwersytetem Śląskim, został podzielony między Urząd Marszałkowski, daną gminę delegującą nauczyciela oraz uczestnika. Poprzednie edycje studiów cieszyły się ogromnym zainteresowaniem – wzięło w nich udział ponad 160 uczestników. Wielu spośród absolwentów to dziś wybitni edukatorzy regionalni.

Sylwetka absolwenta 

Po ukończeniu studiów absolwentki i absolwenci:

• posiadają podstawową wiedzę z zakresu historii i socjologii, geografii i przyrody, dziedzictwa kulturowego i sztuki oraz literatury i etnolektu śląskiego niezbędną do realizacji programu edukacji regionalnej
• są przygotowani pod względem merytorycznym do prowadzenia interdyscyplinarnych zajęć z edukacji regionalnej (lekcji wiedzy o regionie, zajęć pozalekcyjnych), przyjęcia roli liderki i lidera edukacji regionalnej w szkole, m.in. koordynowania szkolnego programu edukacji regionalnej, prowadzenia szkolenia rady pedagogicznej w ramach WDN, animowania imprez regionalnych, np. Dni Śląskich, konkursów wiedzy o regionie, konkursów recytacji w etnolekcie śląskim itp.
• posiadają wiedzę i umiejętności do prowadzenia edukacji regionalnej w ramach innowacji pedagogicznej, np. autorskie klasy regionalne, programy regionalne itp.
• posiadając dodatkową regionalną specjalność, mogą podejmować pracę w kilku szkołach jako specjaliści edukacji regionalnej
• są wyposażeni w umiejętności stosowania efektywnych i atrakcyjnych metod i form kształcenia nabytych podczas zajęć o charakterze akademickim, a także podczas zajęć terenowych; w toku zajęć terenowych uczestnikom proponowane są ćwiczenia, które mogą później wykorzystywać w pracy z uczniami, uczestnicy zwiedzają ciekawe miejsca i poznają osoby, które stanowią źródło wiedzy o regionie – zdobytą wiedzę i kompetencje mogą wykorzystywać w pracy z uczniami, opracowują scenariusze zajęć stanowiące część pracy końcowej.

Program studiów

Zajęcia są prowadzone hybrydowo – część zajęć odbywa się w formie online, część w formie zajęć terenowych. Ich tematyka jest podzielona na pięć modułów:

1. Języki i dialekty w województwie śląskim
2.  Dziedzictwo kulturowe regionu
3. Sztuka w regionie. Literatura. Film. Teatr
4. Historyczne i socjologiczne uwarunkowania regionu
5. Ukształtowanie regionu. Geografia z przyrodą.

Wykłady dotyczą zagadnień związanych z województwem śląskim z naciskiem na jego zróżnicowanie. W ramach zajęć terenowych uczestnicy będą poznawać m.in. architekturę regionu, specyfikę malarstwa, cechy językowe środkowego Górnego Śląska poprzez kontakt z żywym słowem (np. przedstawienie w teatrze), a także części południowej (np. poznawanie Śląska Cieszyńskiego, podzielonego Cieszyna, miejscowości beskidzkich) i północnej części województwa śląskiego (np. warsztaty w Koszęcinie, Częstochowie, Lelowie), specyfikę flory i fauny regionu, rezerwaty przyrody, parki krajobrazowe (np. Rezerwat Buków w Murckach, GEOsfera w Jaworznie), charakterystyczne elementy krajobrazu górskiego, Szlak Zabytków Techniki, dziedzictwo wielkich śląskich rodów (wykład w Muzeum Zamkowym w Pszczynie), dzieje Ziemi Żywieckiej, historię powstań śląskich (Muzeum Powstań Śląskich w Świętochłowicach). Uczestnicy zapoznają się również z regionalną ofertą teatralną, muzyczną i literacką, podczas spotkań z artystami, dla których miejscowa tradycja staje się artystycznym tworzywem (m.in. z Alojzym Lyską, Marianem Makulą, Marcinem Melonem, tłumaczami na język śląski, twórcami teatralnymi).

Wykładowcy 

Zajęcia na studiach prowadzą pracownicy naukowo–dydaktyczni Uniwersytetu Śląskiego m.in.:

• prof. dr hab. Jolanta Tambor (Uniwersytet Śląski w Katowicach) – kierowniczka Podyplomowych Studiów z Wiedzy o Regionie, dyrektorka Szkoły Języka i Kultury Polskiej. Jej zainteresowania naukowe to: fonetyka i fonologia, fantastyka naukowa; Śląsk – z różnych perspektyw: językowej, socjolingwistycznej, ale także socjologiczno-kulturowo-politycznej; glottodydaktyka; wielojęzyczność i wielokulturowość.
• prof. dr hab. Ryszard Kaczmarek (Uniwersytet Śląski w Katowicach) – zastępca dyrektora Biblioteki Śląskiej ds. Instytutu Badań Regionalnych, jego główne zainteresowania badawcze: historia Polski XX wieku, historia Niemiec XIX-XX wieku, historia Śląska.
• prof. dr hab. Joanna Rostropowicz (Uniwersytet Opolski) – filolog klasyczna, popularyzuje Śląsk i Ślązaków od lat i na wiele sposobów. Autorka encyklopedii Ślązacy od czasów najdawniejszych do współczesności.
• prof. dr hab. Aldona Skudrzyk (Uniwersytet Śląski w Katowicach) – jej zainteresowania naukowe skupiają się wokół różnorodnych – socjolingwistycznych, pragmatycznych i stylistycznych – aspektów zróżnicowania współczesnej polszczyzny.
• prof. dr hab. Ewa Sławek (Uniwersytet Śląski w Katowicach) – jej zainteresowania i prace badawcze ogniskują się wokół następujących kręgów tematycznych: stylistyka (ze szczególnym uwzględnieniem językowo-kulturowych aspektów stylu artystycznego); problemy języka i stylu języka regionalnego, zjawiska językowe Śląska Cieszyńskiego, etnopragmatyka i komunikacja międzykulturowa.
• prof. dr hab. Grażyna Szewczyk (Uniwersytet Śląski w Katowicach, Uniwersytet Kardynała Stefana Wyszyńskiego w Warszawie) – germanistka, polonistka, skandynawistka, badaczka literatury niemieckiej XIX i XX wieku, w tym – piśmiennictwa na Górnym Śląsku.
• dr hab. prof. UŚ Aleksandra Achtelik (Uniwersytet Śląski w Katowicach) –
• wicedyrektorka Szkoły Języka i Kultury Polskiej. Jej zainteresowania naukowe i podejmowane tematy badawcze skupiają się wokół zagadnień historii i teorii kultury, literatury podróżniczej, nauczania kultury polskiej cudzoziemców oraz wybranych zagadnień glottodydaktyki; interesuje się kulturowymi aspektami regionu śląskiego.
• dr hab. prof. UŚ Romuald Cudak (Uniwersytet Śląski w Katowicach) – jego zainteresowania naukowe ogniskują się wokół następujących obszarów i zagadnień: współczesna poezja polska, genologia, komunikacja społeczna, teoria tekstu literackiego, teoria recepcji i odbioru, jest autorem wielu publikacji nt. Rafała Wojaczka.
• dr hab. prof. UŚ Łukasz Depa (Uniwersytet Śląski w Katowicach) – jego zainteresowania naukowe to ewolucyjne aspekty ekologii mszyc (Hemiptera, Aphididae), bioróżnorodność, filogeografia i ekologia mszyc (Hemiptera, Aphididae).
• dr hab. prof. UŚ Renata Dulias (Uniwersytet Śląski w Katowicach) – geografka, geomorfolog, autorka prac z zakresu geografii regionalnej, geomorfologii antropogenicznej i eolicznej. Dzięki wieloletniemu doświadczeniu w badaniach terenowych prowadzonych na obszarze Wyżyny Śląsko-Krakowskiej jest ekspertem w dziedzinie geografii tego regionu.
• dr hab. prof. UŚ Maciej Fic (Uniwersytet Śląski w Katowicach) –
• historyk, jego zainteresowania naukowe koncentrują się wokół historii społeczno-politycznej Polski w XX wieku (ze szczególnym uwzględnieniem Górnego Śląska), problematyki nauczania-uczenia się historii i wiedzy o społeczeństwie oraz historii kultury, oświaty i nauki.
• dr hab. prof. UŚ Zbigniew Kadłubek (Uniwersytet Śląski w Katowicach) – dyrektor Biblioteki Śląskiej w Katowicach, filolog klasyczny, komparatysta, eseista. Jest autorem m.in. szkiców i książek o dawnej i współczesnej kulturze Śląska, a także wyboru esejów Święta Medea (nominowanego do Nagrody Literackiej Gdynia 2011) oraz esejów pisanych po śląsku i tłumaczeń dramatów klasycznych na śląski.
• dr hab. prof. UŚ Tomasz Nawrocki (Uniwersytet Śląski w Katowicach) – socjolog miasta, od lat prowadzi badania nad miastami śląskimi.
• dr hab. Adam Hibszer (Uniwersytet Śląski w Katowicach) – w pracy naukowej i dydaktycznej zajmuje się edukacją regionalną oraz zagadnieniami z zakresu relacji człowiek – środowisko przyrodnicze.
• dr Tomasz Słupik (Uniwersytet Śląski w Katowicach) – znawca historii, kultury i współczesnych stosunków narodowościowych na Górnym Śląsku.
• Grzegorz Kulik – śląski tłumacz (m.in. Morfiny Szczepana Twardocha, Hobbita J.R. Tolkiena, Alicji w Krainie Czarów Lewisa Carrola, Kubusia Puchatka A.A. Milne’a) i popularyzator śląszczyzny, bloger i youtuber, laureat Nagrody im. ks. Augustina Weltzla „Górnośląski Tacyt”. Autor śląskiego korpusu mowy.
• Alojzy Lysko – śląski pisarz, autor książek o tematyce historycznej i śląskiej.

Organizacja 

Czas trwania:
Semestry: 2
Liczba godzin: 200 

Organizacja zajęć:
Zajęcia odbywają się w piątki (15.00-18.00) i soboty (9.45-17.00), zwykle co dwa tygodnie.

Kryteria ukończenia studiów:
Kryterium ukończenia studiów jest udział w zajęciach, oraz przygotowanie pracy zaliczeniowej – konspekt lekcji/zajęć wraz z opisem i prezentacją, wykorzystujący wiedzę zdobytą podczas zajęć, prezentacja multimedialna dotycząca tej lekcji.

Dokument ukończenia studiów:
Świadectwo ukończenia studiów podyplomowych wydane przez Uniwersytet Śląski w Katowicach.

Kryteria kwalifikacji

Kandydaci 

Studia adresowane są do osób (zwłaszcza nauczycieli) w sposób szczególny zainteresowanych Śląskiem i województwem śląskim – które po ich zakończeniu uzyskają niezbędne kompetencje do realizacji programu edukacji regionalnej w szkołach oraz instytucjach kultury.

Uwaga!
Nauczyciele uczący w szkołach na terenie województwa śląskiego mogą otrzymać dofinansowanie z Urzędu Marszałkowskiego Województwa Śląskiego. Nauczycieli, którzy chcą skorzystać z dofinansowania Urzędu Marszałkowskiego i gminy, prosimy o zwrócenie się do jednostki odpowiedzialnej w gminie za prowadzenie szkół i placówek edukacyjnych z zapytaniem, czy gmina jest w stanie przyjąć pomoc finansową Urzędu Marszałkowskiego i przekazanie nam tej informacji wraz z dokumentami wymaganymi do przyjęcia na studia podyplomowe.

Termin i miejsce składania dokumentów 

Termin rekrutacji: od 3 czerwca do 30 września 2024 r.

Wymagane dokumenty 

Kandydaci ubiegający się o przyjęcie na studia podyplomowe składają następujące dokumenty:

• ankieta osobowa (podanie o przyjęcie na studia) – podpisywana elektronicznie w systemie IRK
• klauzula RODO dla kandydatów studiów podyplomowych – podpisywana elektronicznie w systemie IRK
• kserokopia dyplomu ukończenia studiów wyższych (oryginał dyplomu należy przedstawić do wglądu w sekretariacie przed rozpoczęciem zajęć)
• skierowanie w przypadku kierowania na studia podyplomowe przez instytucję zewnętrzną, z podaniem kwoty dofinansowania oraz adresem i NIP-em instytucji
• inne niezbędne dokumenty na dane studia, określone w ogłoszeniu o naborze na studia podyplomowe
• kwestionariusz (do pobrania w systemie IRK)
• w przypadku gdy kandydat legitymuje się dyplomem ukończenia studiów wyższych uzyskanym za granicą:

1. poświadczenie dyplomu ukończenia studiów wyższych w formie legalizacji lub apostille;
2. tłumaczenie przysięgłe dyplomu na język polski;
3. zaświadczenie o uznaniu dyplomu ukończenia studiów wyższych wydanego za granicą lub oświadczenie kandydata o obowiązku dostarczenia takiego zaświadczenia w ciągu 30 dni od dnia jego uzyskania (w przypadku gdy dyplom ukończenia studiów wyższych podlega obowiązkowi nostryfikacji - zaświadczenie o nostryfikacji dyplomu albo oświadczenie kandydata o obowiązku dostarczenia zaświadczenia o nostryfikacji dyplomu w ciągu 30 dni od dnia jego uzyskania).

Po zakwalifikowaniu na studia wszystkie dokumenty muszą zostać wgrane do systemu IRK

Warunki przyjęcia 

O przyjęciu na studia podyplomowe decyduje kolejność zgłoszeń.

Planowany termin rozpoczęcia zajęć: październik 2024

Opłaty 

Warunkiem podjęcia nauki (po przyjęciu na studia podyplomowe) jest wniesienie opłaty za studia. Wpłaty należy dokonywać na indywidualne konto uczestnika, w ustalonych terminach.

1975 zł – opłata jednorazowa za semestr
3950 zł – koszt studiów płatność jednorazowa

Opłata wnoszona w całości za każdy semestr lub pełna opłata za studia podyplomowe jest niższa o 5 % od opłaty wnoszonej w częściach.

4160 zł – koszt studiów płatność w ratach
2080 zł – płatność za semestr w ratach
za I semestr:
I rata 690 zł do 7 dni od daty rozpoczęcia studiów
II rata 690 zł do 15 listopada 2024 r.
III rata 700 zł do 15 grudnia 2024 r.

za II semestr:
I rata 690 zł do 1 marca 2025 r.
II rata 690 zł do 15 kwietnia 2025 r.
III rata 700 zł do 15 maja 2025 r.

Nauczyciele uczący w szkołach na terenie naszego województwa otrzymają dofinansowanie z Urzędu Marszałkowskiego Województwa Śląskiego (koszt studiów, dzięki podpisanemu porozumieniu pomiędzy Marszałkiem Województwa Śląskiego a Uniwersytetem Śląskim, zostanie podzielony między Urząd Marszałkowski, daną gminę delegującą nauczyciela oraz uczestnika).
Ponadto uczestnicy studiów mogą ubiegać się o dofinansowanie z lokalnych samorządów (fundusz na doskonalenie).

Kontakt 

Kierowniczka studiów
prof. dr hab. Jolanta Tambor
tel. 32 200 94 24
e-mail: jolanta.tambor@us.edu.pl

Sekretariat
dr Tomasz Gęsina
tel. 32 200 94 24, 32 251 29 91
e-mail: tomasz.gesina@us.edu.pl
dr Krystian Węgrzynek
e-mail: kwegrzynek@us.edu.pl

Sprawy finansowe
Karolina Graboń
tel. 32 200 94 24
e-mail: karolina.grabon@us.edu.pl

Wydział Humanistyczny
Uniwersytet Śląski w Katowicach
40-007 Katowice,
ul. Uniwersytecka 4
pokój A07 (sekretariat czynny od poniedziałku do piątku od 10.00 do 15.00)
tel. 32 2009 424
e-mail: regionpodyplomowe@us.edu.pl